Çocugun Dünyasinda Bilim


ÇOCUGUN DÜNYASINDA BILIM

Bilim dünyayi görme yoludur, düsünme biçimidir ve problem çözme islemidir! Bilimin anlami insandan insana farklilik gösterir. Bilim insani oldugunuzu söylediginizde, büyük olasilikla size fizikçi, kimyaci, biyolog, astronom, entomolog, ya da jeolog olup olmadiginizi soracaklardir. “Bilim”, dünyamizin dogasini açiklayan fizik, kimya, biyoloji gibi kavramlari, olgulari ve kuramlari olan bir bilgi dagidir. Fen Bilimleri ders kitaplari genellikle çiçegin kisimlari, kayalarin farkliliklari, mevsimlerin nedenleri, basit makineler, bir motorun kisimlari vb. konu ve kavramlar üzerinde durur. Bu tür ders kitaplarindan ögretim yapan ögretmenler, genellikle bu tür sözcük ve olgular üzerinde durur ve her ünite sonunda bunlari test eder. Resmi ögretim programi ve ders kitaplarinin sinirlamalarina bagli kalmak, çogu zaman ögretmenin okulun çevresinde bulunan çok daha eglenceli olabilecek olanaklari göz ardi etmesi anlamina gelir. “Komsumuzun yedi yasindaki çocugu bulutlar ile ilgili bir teste hazirlanirken benden yardim istedi. Test sorulari ders kitabindaki bulut resimlerine dayanilarak hazirlanmisti. Fakat ögretmenleri bir defa olsun, çocuklari gökyüzüne bakip bulut çesitlerini gözlemlemeleri ve tanimlamalari konusunda tesvik etmemisti…” “Oglumun dördüncü sinif ögretmeni bilim müzesinden pil ve ampullerden olusan bir deney setini ödünç almisti. Ogluma bu deney setini kullanmanin ilginç ve eglenceli olup olmadigini sordugumda: “Hayir” dedi. “Derste deney setindeki yönergeleri adim adim uygulamak zorundaydik ve hiçbir seyi kendimiz deneyerek bulmadik” Dünyamizin dogasini açiklayan kuramlarin yani sira, bilimin baska bir anlami daha vardir: Bilim, dünyayi görme yoludur! Düsünme biçimidir ve problem çözme islemidir! Bilimin dogasina göre, bilim insani her seyin yanitini bilemez, çünkü bilimsel bilgi degiskendir. Her an yeni bir bilimsel kesif, dünyanin açiklanisi ile ilgili köklü degisikliklere yol açabilir. Ders kitaplarinda ögretilen bilimsel olgular, bir sonraki basimda önemli ölçüde degisebilir. Dünyamizda hala kesfedilecek ve ögrenilecek çok sey var. Bilimsel düsünme becerisi, fizik ve doga bilimlerinde uygulandigi gibi genellikle „bilim? olarak görülmeyen diger alanlarda da uygulanabilir. Bilimsel düsünme becerisine sadece mühendis ya da fizikçilerin degil, ayni zamanda çiftçi, is adami, yargiç, tamirci ve insaat isçisinin de ihtiyaci vardir. Bilim insani gibi düsünebilmek, ister altisinda ister altmisinda olsun insanlara, hayatin tüm alanlarinda karsilastiklari problemlere çözüm bulma yöntem ve becerisini kazandirir. Günümüzde fen egitimcisi birçok uzman, ilkögretimde fen bilgisi dersinin temel amacinin çocuklara bilim insani gibi düsünmeyi ve davranmayi ögretmek oldugunu kabul etmektedir. Çocuklara bilimsel olgu ve kavramlari aktarma çabasi sonucunda, çocuklar bazi fen kavramlarini ezbere söyleme ve yapilacak test sinavlarda basarili olmada çok becerikli hale gelebilirler. Hatta onlar, yavru örümcege ne ad verildigini ve bedeninin kaç parçadan olustugunu ezbere söyleyebilirler. Fakat bilim insani gibi düsünmeyi ve davranmayi büyük olasilikla ögrenemezler ve ileride zorunlu olmadikça fen dersini almazlar. Çocuklarin bilim insani gibi düsünme ve davranmayi ögrenmelerine yardimci olursak, onlar büyük olasilikla bilimsel kavram ve olgulari da ögreneceklerdir. Çünkü bu olgu ve kavramlarin onlar için kazanilmis bir anlami olacaktir. Çocugun kendi yasantisindan deneyimler ile baglanti kurarak onu bilimle ilgili kilmak, merak duygusunu körükler, ögrenmeyi eglenceli yapar ve büyük olasilikla ilerleyen yillarda fen derslerine ilgisini arttirir! Niçin Çocuklarin Genç Bilim Insani Olmasina Ihtiyaç Var? Günümüz dünyasinin isleri oldukça karmasiktir. Hemen hepsi bilimle baglantili olan bu isler, mantikli ve disiplinli düsünmeyi gerektirmektedir. Çocuklarin dünyanin gerçekte nasil isledigini bilmeleri, onlarin hayattan daha fazla tat alarak ve heyecan duyarak yasamalarini ve bu dünyada mutlu olmalarini saglayabilir.

Kaynak: Jarret, S. O. (2013) Drawing on the Child’s World: Science Made Relevant.